فهرست مطالب
در گفتگو دومِ کتاب چگونه کتاب الکترونیکی بنویسیم از ناهید عبدی، به بررسی ادامه گام‌های نوشتن کتاب الکترونیکی پرداختیم و در انتها با ChatGPT گفتگو کردیم که برای انتخاب موضوعات مهم و ارزشمند برای یک کتاب و همچنین حذف موضوعات غیرضروری، چه سوالاتی می‌توانیم از خودمان بپرسیم. در گفتگوی پایانی این کتاب همراه ما باشید.
User
زیاد بنویسیم تا موضوع شفاف شود
همه این سوالات در جهت شفاف شدن موضوع کتاب هستند اما یکی از بهترین راهکارهای شفاف‌سازی موضوع کتاب برای خودمان این است که هر روز در مورد موضوع کتاب بنویسیم. نگران نباشیم قرار نیست هر چه می‌نویسیم را مستقیما وارد کتاب خود کنیم. بارها می‌توانیم نوشته‌های خود را بخوانیم و ویرایش کنیم و فقط مطالب مهم را به صورت موجز در کتاب خود بنویسیم. حتی می‌توانیم درباره موضوع کتاب حرف بزنیم و گفته‌های خود را ضبط کنیم و بارها صداهای ضبط شده خود را گوش کنیم و بدون شک از دل این حرف‌ها مطالب ارزشمندی برای کتاب خود پیدا می‌کنیم و موضوع کتاب همچنان برای ما شفاف‌تر خواهد شد.
User
دسته‌بندی و اولویت‌بندی موضوعات و ایده‌های کتاب
چگونه مطالبی که می‌نویسیم را دسته‌بندی و اولویت‌بندی کنیم تا حجم زیاد نوشته‌های ما باعث سردرگمی ما نشود و به راحتی بتوانیم به مطالب دلخواه خود دست پیدا کنیم و بهترین مطالب را ویرایش و گلچین کنیم و در کتاب خود بنویسیم؟
ChatGPT
برای دسته‌بندی و اولویت‌بندی مطالب نوشته شده و انتخاب بهترین‌ها برای وارد کردن به کتاب، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید. در ادامه چند روش مفید برای این کار آورده شده است:
ساختار درختی (Mind Mapping):
از نقشه‌های ذهنی (mind maps) برای ساختاردهی و دسته‌بندی ایده‌ها و مطالب استفاده کنید. این ابزار به شما اجازه می‌دهد موضوعات را به شکل درختی و ارتباطات میان آنها را مشخص کنید. به این ترتیب، می‌توانید مطالب مرتبط را در گروه‌های مناسب قرار دهید.
سیستم دسته‌بندی (Tagging):
از سیستم دسته‌بندی با برچسب‌ها (tagging) برای هر موضوع استفاده کنید. هر برچسب می‌تواند به یک موضوع یا زیرموضوع اشاره کند. این کمک می‌کند تا مطالب مشابه به هم متصل شوند.
فهرست و اولویت‌بندی:
یک فهرست ایجاد کنید و مطالب را به ترتیب اولویت قرار دهید. مهم‌ترین و قابل توجه‌ترین مطالب را در بالا قرار دهید تا در هنگام نگارش کتاب، از اولویت بالاتری برخورد کنید.
انتخاب بهترین مطالب:
مطالبی که به نظرتان جذاب‌تر و ارزشمندتر هستند را با یک علامت مشخص کنید. بعد از چند بار مرور، مطالبی که بیشترین اهمیت را برایتان دارند را انتخاب کنید.
ویرایش تدریجی:
سعی کنید مطالب و ایده‌ها را به تدریج نوشته، ویرایش و تکمیل کنید. این کار باعث می‌شود که موضوعات به تدریج شفاف‌تر شوند و مطالب جذاب‌تر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
مرور دوره‌ای:
به صورت دوره‌ای نوشته‌های خود را مرور کنید و تغییرات را در جهت بهبود مطالب خود در زمان‌های مختلف اعمال کنید.
نظرخواهی:
نظرخواهی از دیگران در مورد مطالب شما می‌تواند کمک زیادی کند. با دعوت از دیگران به خواندن و نقد نوشته‌هایتان، می‌توانید بازخورد مفیدی دریافت کنید و مطمئن شوید که مطالب شما برای دیگران هم جذاب است.
استفاده از این روش‌ها به شما کمک می‌کند تا موضوعات خود را درک کرده و مطالب را به شکل منظم و شفاف به نگارش بپردازید. همچنین، این فرآیند به شما این امکان را می‌دهد که بهبودهای لازم را در مسیر نوشتن انجام دهید و موضوع کتابتان را به بهترین شکل ممکن تدوین کنید.
User
برای مرتب کردن و دسته‌بندی و پیاده‌سازی ایده‌های ذهنی در ارتباط با موضوع کتاب چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌دهید؟
ChatGPT
برای مرتب کردن و دسته‌بندی ایده‌های ذهنی در ارتباط با موضوع کتاب علاوه بر نقشه‌های ذهنی، فهرست‌بندی و شماره‌گذاری یا نشانه‌گذاری، می‌توانید از راهکارهای مختلف استفاده کنید. در زیر چند راهکار برای این منظور آورده شده است:
فهرست واژه‌ها:
یک فهرست از کلمات کلیدی و اصطلاحات مرتبط با موضوع خود ایجاد کنید. این فهرست می‌تواند به عنوان یک منبع مرجع برای ارجاع به ایده‌ها و زیرموضوعات شما عمل کند.
انتخاب مطالب کلیدی:
ایده‌ها و اطلاعات مهم را انتخاب کنید و آنها را به عنوان نقاط کلیدی در نظر بگیرید. این مطالب می‌توانند به عنوان پایه و محور اصلی کتاب شما عمل کنند.
استفاده از ابزارهای مدیریت پروژه:
از ابزارهای مدیریت پروژه مثل Trello یا Asana برای مرتب‌سازی و دسته‌بندی ایده‌ها و وظایف استفاده کنید. این ابزارها امکان اشتراک‌گذاری ایده‌ها و هماهنگی بیشتر را به شما می‌دهند.
برگزاری جلسات مغزگرم:
برگزاری جلساتی با خودتان به عنوان مشارکت‌کننده به تفکر خود بپردازید. این جلسات می‌توانند باعث تولید ایده‌های جدید و توسعه زیرموضوعات شما شوند.
درج پرسش‌ها و چالش‌ها:
در بین ایده‌ها و زیرموضوعات، پرسش‌ها و چالش‌هایی را مطرح کنید. این می‌تواند به تحریک افکار شما و بدست آوردن جواب‌های جذاب منجر شود.
استفاده از ترکیبی از این راهکارها به شما کمک می‌کند تا موضوع کتابتان را به صورت منظم و جذاب دسته‌بندی کنید و ایده‌ها را به بهترین شکل ممکن پیاده کنید.
User
ساختار کتاب چگونه شکل می‌گیرد
کتاب زیاد بخوانیم تا با ساختارهای انواع کتاب‌ها آشنا شویم و با الهام گرفتن از ساختارهای مختلف، ساختار دلخواه و خلاقانه خودمان را انتخاب کنیم یا بسازیم.
چند نمونه از ساختار کتاب‌ها:
- فصل‌های کتاب کوتاه است و در هر فصل در حد چند پاراگراف نکات مهم بیان می‌شود.
- کتاب شامل چند فصل اصلی و هر فصل اصلی شامل چند زیرفصل است که موضوع اصلی کتاب به صورت گام به گام به کمک موضوعات مرتبط دیگر باز می‌شود.
- هر فصل کتاب با یک داستان یا ضرب‌المثل مرتبط با موضوع اصلی شروع می‌شود. برای باز شدن موضوع از مثال و قیاس استفاده می‌شود و هر فصل با جملات کوتاهی جمع‌بندی می‌شود.
- نویسنده برای یک فصل الگوی خاصی را تعریف می‌کند و این الگو را تا انتهای کتاب حفظ می‌کند.
این‌ها نمونه‌های از ساختار کتاب‌ها هستند اما ناهید عبدی اعتقاد دارد که ساختاری وجود دارد که برای نوشتن اغلب کتاب‌ها مفید است و اسم آن را هرم کتابنویسی گذاشته است که به شکل زیر است:
1- یک موضوع اصلی برای کتاب در نظر بگیریم.
2- موضوع اصلی را به موضوعات فرعی خرد کنیم.
3- باز هم موضوعات فرعی را به موضوعات ریزتر خرد کنیم.
این کار را همین‌طور ادامه دهیم تا به جمله و کلمه برسیم.
برای مثال، ناهید عبدی برای موضوع اصلی نوشتن، موضوعات فرعی بازنویسی و ایده‌یابی را در نظر گرفته است و موضوعات ریزتر را به شکل زیر تنظیم کرده است.
لطفا یک هرم کتابنویسی را برای موضوع شادی بنویسید.
ChatGPT
شادی
- احساس شادی
* فراهم کردن اتفاقات شاد
* مدیریت احساسات مثبت
* ایجاد لحظات خاص شادی
- تاثیر شادی بر دیگران
* ایجاد زنجیره مثبت
* اشتراک شادی با دیگران
* اثر موثر بر اطرافیان
- مولفه‌های شادی
* روابط اجتماعی مثبت
** ارتباط با دوستان و خانواده
** تاثیر گذاری مثبت بر اطرافیان
* بهبود کیفیت زندگی
** حفظ سلامتی روحی و جسمی
** استفاده از فرصت‌های جدید
* تعادل زندگی
** کار و استراحت متعادل
** حمایت از رفاه روحی و جسمی
User
تکنیک‌هایی برای بهتر نوشتن
به قول آن لاموت (Anne Lamott): “هر چیزی دوباره کار خواهد کرد به شرط اینکه فقط کمی به آن استراحت دهید” ما انسان‌ها هم طبیعتا نیاز به استراحت داریم و نوشتن هم نیاز به استراحت دارد. گاهی باید فقط هیچ کاری نکرد، استراحت کنیم و به خلاقیت خود ایمان بیاوریم و به خودمان اجازه دهیم در آرامش و استراحت، دوباره خلق کنیم و با انرژی و ترفندها و راهکارهای بهتری دوباره برگردیم و شروع به نوشتن کنیم.
چند تکنیک برای نوشتن:
1. رنگ‌آمیزی کنیم: موضوعات اصلی، موضوعات فرعی، مثال‌ها و داستان‌ها را هر کدام با یک رنگی بنویسید.
2. ترتیب نوشتن مهم نیست: از هر جایی که می‌توانیم بنویسیم و قرار نیست محتوا را به ترتیب از ابتدا تا انتها بنویسیم. (وقت برای مرتب کردن و نظم دادن به محتواهای متنی زیاد است)
3. داستان بگوییم: از داستان در نوشته‌های خود مخصوصا برای مقدمه، ابتدای و انتهای هر بخش استفاده کنیم. قدرت داستان‌ها را دست‌کم نگیریم. داستان در ذهن مخاطب باقی خواهد ماند
4. در شروع نوشتن از قید و بندها رها شویم: در شروع نوشتن نیاز نیست نگران زیبا‌نویسی، نگارش و مفهوم جملات و کلمات باشیم. ذهن خود را آزاد بگذاریم که تا جایی که می‌تواند برون‌ریزی کند. قرار نیست همه نوشته‌های ما در محتوای کتاب وارد شود. اجازه بد نوشتن را به خودمان بدهیم. از دل این نوشته‌های بد بالاخره نوشته‌های خوب خواهند جوشید.
5. به محتوا آب نبندیم: بنویسم اما تا جایی که می‌توانیم زوائد را حذف کنیم و موجز و کوتاه بنویسیم. توضیحات اندازه به فهم مطلب کمک می‌کند اما توضیحات زیاد حوصله خواننده را سر می‌برد.
6. همه چیز را در یک کتاب نگوییم: نیاز نیست همه دانش خود را در یک کتاب بیاوریم. روی موضوعات خاصی تمرکز کنیم و تا عمق آنها را بشکافیم. چند موضوع را در کتاب خود برای خواننده کاملا شفاف کنیم بسیار بهتر از این است که ده‌ها موضوع را جسته گریخته در کتاب خود وارد کنیم.
7. خودمان را فراموش نکنیم: ایده‌ها و افکار شخصی ما بسیار مهم است. برای خودمان به عنوان نویسنده کتاب ارزش قائل باشیم و افکار و حتی داستان‌های شخصی خود را در کتاب خود بنویسیم.
لطفا شما هم به غیر از موارد بالا راهکارهای مفید و خلاقانه‌ای برای بهتر نوشتن بیان کنید.
ChatGPT
نکات بسیار مفیدی را ارائه دادید. برای تکمیل این لیست، چند نکته دیگر هم اضافه می‌کنم:
تنظیم موقعیت نویسندگی: برای بهترین نتیجه، در یک محیط آرام و بدون افسردگی نویسندگی کنید. زمان مناسب برای نوشتن را انتخاب کنید. برخی افراد در صبح، برخی در شب بهتر نوشتن می‌توانند.
انجام تحقیقات قبل از نوشتن: قبل از شروع به نوشتن، تحقیقات خود را انجام دهید و از منابع معتبر استفاده کنید. این کمک می‌کند که اطلاعات شما دقیق و قابل اعتماد باشند.
خلاقیت در طرح سوالات: از سوالات جذاب و مفهوم‌پذیر برای جلب توجه خوانندگان استفاده کنید. این سوالات می‌توانند فکر خواننده را درگیر کنند.
ویرایش متن: بعد از نوشتن، متن خود را با دقت مطالعه کنید و اشکالات گرامری و نگارشی را اصلاح کنید. ویرایش توانایی نویسنده را نشان می‌دهد.
به نظرات دیگران توجه کنید: اطلاعات بازخوردی که از دیگران دریافت می‌کنید را جدی بگیرید و تلاش کنید متن خود را بهبود دهید.
استفاده از زبان ساده: از زبان ساده و قابل درک برای مخاطبان استفاده کنید. این کمک می‌کند تا اطلاعات شما بهتر به دست مخاطبان برسد.
کار با یک نمونه اولیه: یک نسخه اولیه از نوشته خود بنویسید و بعد آن را مرور کنید. این به شما ایده می‌دهد که چگونه محتوای شما برای خوانندگان خواهد بود.
موازنه بین جزئیات و کلیت: تاکید بر جزئیات مهم است، اما از دست دادن موازنه با کلیت محتوا نیز نکته مهمی است. خواننده باید توانایی درک کل موضوع را داشته باشد.
ارتباط مستقیم با خواننده: احساسات و تجربیات شخصی خود را با خواننده به اشتراک بگذارید تا ارتباط نویسنده با خواننده تقویت شود.
با این تکنیک‌ها، می‌توانید به بهترین شکل ممکن نوشتن خود را بهبود دهید.
User
نکات ریز و مهم برای نوشتن کتاب الکترونیکی
- انتخاب و طراحی عکس مناسب را برای جلد کتاب
- نوشتن مقدمه و فهرست برای کتاب
- بهتر است سایز کتاب A5 باشد که به راحتی در موبایل هم خوانده شود
- انتخاب فونت ثابت و مناسب برای متن کتاب
- قرار دادن شماره صفحات در زیر تمام صفحات (قسمت فوتر)
- نوشتن نام نویسنده به همراه نام کتاب در قسمت بالای تمام صفحات (قسمت هدر)
- استفاده از تصاویر مناسب، جداول، نمودارها و… در کتاب
- استفاده از تیترها و زیر تیترهای مناسب برای کتاب
به غیر از مواردی که ذکر شد لطفا شما هم نکات ریز و مهمی که یک کتاب الکترونیکی خوب لازم است داشته باشد را بفرمایید.
ChatGPT
نکات ریز و مهم دیگری را در زیر ارائه می دهم:
انتخاب قالب (فرمت) مناسب: انتخاب قالب‌های متداول کتاب الکترونیکی مانند EPUB یا MOBI را در نظر بگیرید. این فرمت‌ها با بسیاری از دستگاه‌های کتابخوان و نرم‌افزارها سازگار هستند.
استفاده از لینک‌ها و اشاره‌ها: در صورت نیاز به اشاره‌ها یا پیوندها در متن، مطمئن شوید که همگی کار می‌کنند. لینک‌ها را به دقت چک کنید.
قابلیت جستجو و فهرست نویسی: مطمئن شوید که کتاب دارای قابلیت جستجو و فهرست نویسی است تا خوانندگان بتوانند به راحتی به بخش‌ها و موضوعات خاص دسترسی داشته باشند.
اصلاح پس از انتشار: پس از انتشار، نظرات و بازخوردهای خوانندگان را دریافت کنید و در صورت نیاز به اصلاحات متنی یا تغییرات طراحی اقدام کنید.
توجه به حقوق نشر و حق نشر: حقوق نشر و حق نشر خود را به دقت مدیریت کنید و هر گونه موادی که از منابع دیگر استفاده می‌کنید را به درستی ارجاع دهید.
انتشار و تبلیغات: برنامه‌ریزی مناسب برای انتشار و تبلیغات کتاب الکترونیکی نیز اهمیت دارد. از راهکارهای مختلفی مانند شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغات خود استفاده کنید.
حفظ حقوق خصوصی: اگر اطلاعات حساس یا شخصی در کتاب وجود دارد، مطمئن شوید که حقوق خصوصی خوانندگان را حفظ کرده‌اید و از اطلاعات شخصی به نحوی نادرست استفاده نشده است.
آزمایش بر روی دستگاه‌های مختلف: قبل از انتشار نهایی، کتاب را بر روی دستگاه‌های مختلف و با نرم‌افزارهای مختلف تست کنید تا اطمینان حاصل شود که در تمام شرایط به خوبی قابل مشاهده و خواندن است.
بررسی این نکات و اعمال بهینه‌سازی‌های لازم می‌تواند کتاب الکترونیکی شما را به یک تجربه خواندن مطلوب تبدیل کند.
User
جمع بندی
بهترین جمع بندی برای کتاب چگونه کتاب الکترونیک بنویسیم اثر ناهید عبدی، می‌تواند این باشد که زیاد بنویسیم و از بد نوشتن نترسیم. با احساس خوب و راحت بنویسیم اما وقتی حالمان بد هست هم بنویسیم. نوشته‌های صبحگاهی را به عادت تبدیل کنیم و حالمان را با این نوشته‌ها خوب و خوبتر کنیم. (درباره نوشته‌های صبحگاهی می‌توانید در کتاب راه هنرمند اثر جولیا کامرون (لینک به سایت) و وب سایت شاهین کلانتری (لینک به قسمت نوشته های صبحگاهی) اطلاعات بیشتری کسب کنید). کتاب زیاد بخوانیم، به موسیقی‌های فاخر گوش دهیم، آثار هنری ببینیم و پیاده‌روی کنیم. همه این موارد به ما کمک خواهد کرد که به مرور زمان تبدیل به یک نویسنده خوب شویم.
لطفا شما هم جمع بندی خود را از کتاب چگونه کتاب الکترونیکی بنویسیم از ناهید عبدی بنویسید
ChatGPT
جمع بندی
چگونه کتاب الکترونیک بنویسیم اثر ناهید عبدی با ارائه راهکارها و تجارب خود، ما را به دنیای جذاب نویسندگی الکترونیک می‌برد. در این کتاب، ناهید عبدی بر اهمیت نوشتن بدون ترس از خطاها و بدون انتظار ایده‌های عالی تاکید می‌کند. او ما را به نوشتن از دل احساسات خوب یا بد دعوت می‌کند و تاکید دارد که حتی در لحظات ناراحتی هم می‌توانیم نویسنده خوبی باشیم.
ناهید عبدی به ما یادآوری می‌کند که نوشتن صبحگاهی نه تنها یک عادت سالم است بلکه بهبود حال روحی ما را در طول روز به همراه دارد. با توصیه به زیاد خواندن، گوش دادن به موسیقی، تماشای آثار هنری و پیاده‌روی، ناهید عبدی ما را به سوی یک زندگی خلاق و پرانرژی هدایت می‌کند.
در کل، کتاب ناهید عبدی نه تنها یک راهنمای عملی برای نویسندگان آغازین است بلکه یک الهام‌بخش است برای هر کسی که می‌خواهد به دنیای نویسندگی الکترونیک وارد شود. او با اشتیاق به خواننده‌ها توصیه می‌کند که به تسلط بر ترفندها و راهکارهای خلاقانه بپردازند و در این مسیر، به تبدیل شدن به یک نویسنده بهتر بپردازند.
User
سپاس که تا پایان این کتاب همراه من بودید
ChatGPT
خواهش می‌کنم. اگر باز هم سوالی داشتید یا به هر نوعی کمکی احتیاج داشتید، همیشه در دسترس هستم. با تشکر از همراهی شما، موفقیت در نویسندگی کتاب الکترونیکی و هر زمینه‌ای که به آن علاقه دارید را از پروردگار برای شما خواستارم. سپاس از شما برای اشتراک‌گذاری این مسیر نویسندگی.
