رادیو کتابِ هوش مصنوعی – راز پشت کتاب: کتاب 1984
سلام به شنوندگان رادیو کتابِ هوش مصنوعی. امروز می‌خوایم پرده از رازهای یکی از تلخ‌ترین و تأثیرگذارترین رمان‌های قرن بیستم برداریم: کتاب 1984 (Nineteen Eighty-Four) نوشته‌ی جورج اورول (George Orwell).
رمانی که سال ۱۹۴۹ منتشر شد اما همچنان مثل آینه‌ای آینده رو نشون می‌ده. دنیایی تحت سلطه‌ی «برادر بزرگ» – Big Brother – نماد کنترل مطلق.
اما راز پشت این کتاب کجاست؟
ایده‌ی ۱۹۸۴ از جبهه‌های جنگ داخلی اسپانیا شروع شد. جایی که اورول با چشمان خودش دید چگونه حقیقت تحریف می‌شه و رسانه‌ها دروغ رو جایگزین واقعیت می‌کنن. این تجربه مثل بذر این رمان در ذهنش کاشته شد.
سال‌ها بعد، در انزوای جزیره‌ای دورافتاده در اسکاتلند، اورول بیمار از سل، با تب و سرفه، همچنان می‌نوشت. بعضی‌ها می‌گن این بیماری و تنهایی، دلیل اون فضای خفه و تاریک کتابه.
یکی از اصطلاحاتی که اورول خلق کرد، «پلیس اندیشه» – Thought Police – بود. مأمورانی که حتی افکار مردم رو کنترل می‌کنن. یا «دوگانه‌اندیشی» – Doublethink – یعنی باور همزمان دو چیز متناقض.
و البته «برادر بزرگ» – Big Brother – که تبدیل شد به نماد حکومت‌های نظارتی. جالبه بدونید اورول این شخصیت رو ترکیبی از هیتلر، استالین و حتی تبلیغات دولتی انگلستان ساخته بود.
یادآوری یک جمله‌ی معروف از کتاب:
«جنگ، صلح است. آزادی، بردگی است. نادانی، قدرت است.»
این شعار حزب حاکمه؛ نمونه‌ای از همون «دوگانه‌اندیشی» که عقل و منطق رو نابود می‌کنه.
یا جمله‌ی دیگه:
«اگر می‌خواهید آینده را تصویر کنید، چکمه‌ای را تصور کنید که برای همیشه بر صورت انسان کوبیده می‌شود.»
این پیش‌بینی اورول از جهانی بود که تحت کنترل مطلق قرار گرفته.
راز دیگه اینه که ۱۹۸۴ در ابتدا توسط برخی ناشران رد شد. می‌گفتن بیش از حد ناامیدکننده‌ست. اما وقتی منتشر شد، به سرعت جهان رو تکان داد. خیلی زود به چندین زبان ترجمه شد و حتی اصطلاحاتش وارد فرهنگ روزمره شد.
امروز، وقتی کسی می‌گه «این اوضاع شبیه ۱۹۸۴ شده»، همه می‌فهمن منظورش چیه: جامعه‌ای پر از دوربین، شنود، دستکاری حقیقت و آزادی‌های از دست‌رفته.
پس ۱۹۸۴ فقط یک رمان نیست. حاصل زندگی نویسنده‌ایه که با جنگ، بیماری و دروغ‌های سیاسی روبه‌رو شد و تصمیم گرفت هشدار بده.
هشداری که هنوز زنده است: اگر مراقب آزادی و حقیقت نباشیم، آینده‌ی تاریک اورول می‌تونه واقعیت پیدا کنه.
و اجازه بدید پایان برنامه رو با یکی از تلخ‌ترین جمله‌های کتاب بسازیم:
«او برادر بزرگ را دوست داشت.»
جمله‌ای که نشون می‌ده حتی روح انسان هم می‌تونه تسلیم قدرت مطلق بشه.
